12.SINIF COĞRAFYA KONU ÖZETLERİ
1-DÜNYANIN
EKSTREMLERİ
Sıra dışı
Doğa Olayları (Aşırı sıcak, soğuk, fırtına, şiddetli rüzgâr, volkanizma,
kuraklık, heyelan)
2007'de dünya rekor seviyede ekstrem hava olayları
ile karşılaştı.BM'in hava durumu ajansı, yıl başından bu yana, dünyanın pek çok
bölgesinde olağan dışı seller, ısı dalgaları, fırtınalar ve ani soğumaları
içeren rekor seviyede ekstrem hava koşullarının yaşandığını açıkladı.
Dünya
Meteoroloji Örgütü, ilk gözlemlerin ayrıca Ocak ve Nisan aylarındaki küresel
yer yüzeyi sıcaklıklarının bu aylarda şu ana kadar kaydedilmiş en yüksek
seviyelere ulaştığını gösterdiğini bildirdi.
DMÖ,
küresel yer yüzeyi sıcaklıklarının Ocak ayı ortalamasından 1.89 derece ve Nisan
ayı ortalamasından 1.37 derece daha sıcak olduğunu açıkladı. DMÖ'den Omar
Baddour gazetecilere, yalnızca Avrupa'da Nisan sıcaklıklarının ortalamanın 4
derece üzerinde olduğun düşünüldüğünü söyledi “
Baddour ayrıca şuanki durumun, küresel ısınmanın
ilerleyişini ve nedenlerini izleyen BM'nin Devletarası İklim Değişimi
Paneli'nde bilim adamları tarafından sunulan daha sık yaşanacak ekstrem hava
olayları tahminleriyle uyuştuğunun altına çizdi. "2007 yılının başlangıcı
uç hava olayları açısından çok aktifti."
Dünya
üzerindeki buzullar sürekli olarak erimekte, doğal hayati ve temiz su
kaynaklarını tehdit etmektedir. Global ısınma modelinin öngördüğü üzere, sera
gazlarının atmosfere salınımının bu hızla devam etmesi durumunda, kutuplarda
aşırı ısınmaya yol açması kaçınılmaz olacak. Bu arada, artan okyanus
sıcaklıkları da Antarktika kıyılarına büyük miktarlarda isi taşıyacak
Antarktika’daki
sıcaklık artısı denizdeki buzulların erimesine sebep olacak. Bu modern
altyapıyı altüst etmenin yanisira pek çok ekosistemi, geleneksel yasama
biçimlerini de yok edecek. Kutuplardaki erime, deniz seviyesinde büyük
yükselmelere sebep olacak. Ekosistemler adaptasyon sistemlerine meydan okuyan
zor bir testten geçerlerken, küçülen kar ve buz kütleleri yüzünden insanların
ihtiyacı olan temiz su kaynakları da azalacak.
Dünyanın
son 10 bin yıllık tarihinde, hava olayları genelde tutarlı bir çizgi
izlemiştir. Ne kadar seller, kuraklıklar vs. de olsa uzun süren sakin
dönemlerde birdenbire ortaya çıkan yıkıcı hava olayları nadir görülmüştür.
Bugün, doğanın bu sakin ritmi bozulmuştur.
20.
yüzyılda, hava felaketlerinin sıklığı çok artmıştır. 1990'lardaki hava olaylarının sonucunda meydana gelen felaketlerin sayisi
1950'dekinin dört katidir, ekonomik sonuclari ise 14 kati daha yikici olmustur.
Sert
kis fırtınaları: 1970'lerin ortalarından beri,
Kanada'daki sert kis fırtınalarının sayisi ikiye katlanmıştır. Modellerin
öngördüğüne göre bu fırtınaların sayısında büyük artışlar olacaktır. Bu da
seyahatte zorluklar, maddi hasarlar ve kaza ölümlerine sebep olacaktır.
Ani
yağışlar:
Amerika'da günlük aniden bastıran
şiddetli yağışlar son 90 yılda %20 artış göstermiştir. Bu yağışlar ani sellere,
kanalizasyon taşmalarına, erozyona, toprak kaymalarına, sonrasında ise
kuraklıklara neden olmaktadır. Kanadali'larin modeline göre 50 yıl
içinde, bu ani yağışların sıklığı günümüzün iki katina çıkacak ve %50 daha
şiddetli hale gelecektir.
Kasirgalar:
Sıcaklıklardaki artış yüzünden nemli alçak atmosfer koşulları büyük
kasırgaların sıklaşmasına sebep olacaktır, Kanada'da Pine Gölü'nde oluşan ve ciddi
hasarlara yol açan kasırga gibi.
Kontrol
edilemeyen yangınlar: Son on yılda Kanada’nın
Borsal ormanlarında çıkan yangınlar ve böceklenme iki katina çıkmıştır. Birçok
faktör etkili olmasına rağmen, en büyük artış isinin yükseldiği bölgelerde
görülmüştür. Devam edecek sıcaklık artısı mevsimler arası büyük farklılıklara
yol açacaktır. Yıldırım düşmesinde %44'lik bir artış beklenmektedir ki bu da
önümüzüdeki 59 yıl içinde orman yangınlarının %78 oranında artması demektir.
Siradisi
Felaketler: Kanada'da 1998'de meydana gelen büyük buz fırtınası
gelecek felaketlerin bir habercisi idi. Normal koşullarda çok sert bir
fırtına sayılamayacak bu fırtınanın felaket sonucu, inanılmaz derecede uzun
sürmesi ve boyutları idi. Kanada tarihindeki en büyük doğal felaket olarak 3
milyar dolar hasara yol açtı.
Devamı İçin Tıkla: İndir PDF
DönüştürDönüştür İfadelerİfadeler