OSMANLI İMPARATORLUĞU
OSMAN BEY (1281-1326):
v
Osman Bey, Çobanoğulları’nın yıkılışına kadar
onlara bağlı kaldı (1291). Bu tarihten itibaren Türkiye Selçuklularının uç beyi
haline geldi.
v
Osman Gazi, Ahi Şeyhlerinden Edebali’nin kızı
ile evlenmiştir. Ahiler, Osmanlıların Anadolu’da kabullenmesinde önemli rol
oynamıştır.
v
Osman Gazi’nin ilk önemli başarısı İnegöl
Tekfurunu mağlup ederek Karacahisar’ı alması olmuştur (1291).
v
Karacahisar merkez yapıldıktan sonra tekfurlar
ile mücadele devam etmiştir. 1298’de Bilecik, Yarhisar, İnegöl, 1300 yılında
ise Yundhisar ve Yenişehir ele geçirilmiştir.
v
Selçuklu sultanı III.Alaeddin Keykubat’ın
İlhanlı hükümdarının yanına gitmesinden sonra Anadolu’da iktidar boşluğu doğdu.
Bu durumdan faydalanan diğer beylikler gibi Osman Bey de bağımsızlığını ilan
etmiştir (1299).
v
Koyunhisarı(Bafeon)Savaşı
1302:
Osman Bey’in genişlemesine karşı
Bizans’ın Tekfurları ile anlaşıp birlik göndermesi ile bu savaş yapılmıştır.
Not: Osmanlı ile Bizans arası ilk savaştır.
Not: Osmanlı Kite kalesini, Bursa’nın kuzeyi hariç her yerini ve
İzmit’i kontrol altına aldı.
v
Orhan Bey 1321’de Mudanya’yı aldı.
v
Osman Bey
dönemindeki fetih hareketleri gönüllü Türkmen birlikleri ile gerçekleştirildi.
Bu dönemde düzenli ordu yoktu.
v
Osman Bey
zamanında ilk Osmanlı parası bastırıldı. Ancak devletin teşkilatlanması Orhan
bey zamanında başladı.
ORHAN BEY (1326-1362):
v
Osman Bey’in vefatından sonra Orhan Bey
Bursa’nın fethini tamamladı ve Bursa başkent yapıldı. Ekonomik yönden Osmanlı
için önemli bir yer olmuştur.
v
Maltepe
(Palekanon) Savaşı (1329):
ü
Akçakoca ve Abdurrahman Gazi; Kandıra, Aydos,
Samandıra, Karamürsel kalelerini almışlardır.
ü
Osmnalılar Üsküdar’a kadar gelmiştir ve Bizans
bu durumda harekete geçecektir.
Sebepler:
*Osmanlı ilerleyişini durdurmak,
*Osmanlı’nın eline geçen kaleleri
geri almak,
*Bizans, İznik’i Osmanlı
kuşatmasından kurtarmak amacı ile son defa büyük bir ordu gönderdi.
Sonuçlar:
*Anadolu’da Bizans’ın etkinliği sona erdi ve Osmanlı daha etkili
hale geldi.
*İznik teslim olmuştur (1331),
daha sonra Gemlik ve İzmit de fethedilmiştir (1337).
Not: Bu gelişmelerden sonra Kocaeli yarımadası tamamen Osmanlı
hakimiyetine girdi.
Not: Savaş alanlarına yakın olduğundan İznik bir süre Osmanlıya
başkentlik yapmıştır.
v
1335 de İlhanlılar’ın İran’daki hakimiyetleri
sona erdi. İlhanlıların yıkılışı Osmanlıların bağımsızlığını pekiştirdi. Çünkü
Osmanlı İlhanlılara vergi vermekte idi.
v
Karesioğulları
beyliğinin Osmanlı’ya katılması (1345):
*Karesi Bey’in ölümü ile
karışıklıklar çıkması Osmanlı’nın bu olaya el koymasına neden oldu. Orhan bey
bu beyliğin büyük bölümünü ele geçirdi (1345). 1360 yılında Çanakkale ve
çevresi alınınca Karesi beyliği tam olarak Osmanlıya katılmış oludu.
Sonuçları:
ü
Osmanlıların Rumeli’ye geçişi kolaylaştı.
ü
Osmanlı Donanma sahibi oldu.
ü
Bu beyliğin komutanları Osmanlı hizmetine girdi.
ü
Osmanlı, Adalar Denizine (EGE’ye) ulaştı.
v
Orhan Bey
döneminde; Marmara adaları (1352), Bolu ve Ankara (1354) Osmanlı toprağı oldu.
v
BALKANLARDAKİ
GELİŞMELER:
1341 de III.Andranikos’un ölümü
ile Bizans’ta taht kavgaları başladı. Kantakuzen
önce Aydınoğ. (1344’e kadar) sonra Osmanlıdan yardım istedi. Bu istek Türklerin Rumeli’ye geçişini
kolaylaştıracaktır. Kantakuzen Osmanlıya üs olarak Bolayır yakınlarındaki Çimpe kalesini üs olarak vermiştir.
I.MURAT DÖNEMİ (1362-1389):
v
I.Murat’ın hükümdarlığını tanımayan kardeşleri
isyan etti. Bu karışık ortamdan faydalanan Karamanoğulları Ahileri kışkırtarak
Ankara’nın elden çıkmasına sebep olmuştur. I.Murat Ankara’yı tekrar el
geçirmiştir(1362).
v
I.Murat’ın oğlu I.Bayezid Germiyan-oğullarından
bir kız ile evlendiği için çeyiz olarak Osmanlıya Kütahya, Tavşanlı, Emet, Simav
verildi (1381). Osmanlı, Hamitoğulları ile komşu oldu.
v
Hamitoğullarından; Isparta, Yalvaç, Akşehir,
Beyşehir, Seydişehir, Karaağaç 80.000 altın karşılığında satın alındı (1381).
Karamanoğulları ile sınır olundu.
v
Karamanoğulları Beyşehir’i aldı. Bu durum savaşa
sebep oldu (1387). Savaşı Osmanlı kazandı. Not:
Taraflar arasında ilk barış yapıldı. Osmanlı ile Karamonoğlu arasında ilk ilişkiler
I.Murat devrinde başlamış oldu. Karamanoğulları, Anadolu’da Osmanlı üstünlüğünü
tanımış oldu.
v
Bu dönemde Anadolu Türk birliği çalışmaları
hızlandı ve beylikler Balkanlardaki savaşlar için Osmanlıya asker desteği
yapmışlardır.
v
Bu başarılar Memlukların Osmanlıya elçi
göndermesine sebep olmuştur. Bu olay Anadolu’da siyasi üstünlüğün Osmanlıya
geçtiğine kanıttır.
Edirne’nin Fethi (1362):
Sazlıdere Savaşı ile Bizans ve
Bulgar kuvvetlerini yenen Osmanlı Edirne’yi ele geçirmiştir. Daha sonra
Gümülcine ve Filibe ele geçirildi.
Not: Edirne ve Filibe’nin alınması Makedonya’da bulunan Sırplarla,
Bulgarlar ve Bizans’ın bağlantısını kesti. Bundan sonra Osmanlılara Balkan
Fetihlerinin yolu açılmıştır.
Not: Orhan bey döneminde Maltepe Savaşı ile Bizans’ın Anadolu’daki
etkinliği sona erdi. I.Murat döneminde Çatalca’ya kadar Bizans topraklarının
Osmanlının eline geçmesi üzerine Bizans’ın dünya ile karadan bağlantısı
kesilmiştir. Bizans dış dünya ile ilişkilerini deniz yollarıyla kurmak zorunda
kalmıştır.
Sırpsındığı Savaşı (1364):
Sebepleri:
* Osmanlı’nın Edirne ve Filibe’yi
alarak Balkanlar’da ilerlemeleri.
* Sırp ve Bulgarların isteği ile
Papa’nın Hıristiyan milletleri savaş için teşvik etmesi.
* Bizans’ın kara bağlantısının
kesilmesi üzerine Hıristiyan milletlerinden yardım istemesi.
* Türklerin Balkanlara kesin
olarak yerleşme politikasına karşılık Haçlıların Türkleri Balkanlardan atmak
istemesi.
- Papa’nın teşviki ile Macar
Kralı Layoş’un liderliğinde Sırp, Bulgar, Eflak, Bosna kuvvetlerinden oluşan
bir ordu Osmanlıya saldırdı.
Not: Savaşta ölenlerin çoğu Sırp olduğu için bu savaşa “Sırpların
kırıldığı” anlamına gelen Sırpsındığı adı verilmiştir.
Sonuçları:
1.Osmanlıya karşı oluşturulan ilk
Haçlı ittifakıdır.
2.Türklerin Balkanlardaki
ilerlemesi hızlandı.
3.Savaş alanlarına yakın olan
Edirne başkent oldu (1365).
4.Macarların Balkanlardaki etkisi
azaldı. 1367 yılına kadar Trakya’nın fethi tamamlandı.
* Bulgarlar, Osmanlı hakimiyetini
ve vergi vermeyi kabul etti (1368).
* Sırp kuvvetleri ise Meriç nehri
kenarında yapılan Çirmen Savaşında
Osmanlılara mağlup oldu. (1371)
* Sırplar vergi ve asker vermek
şartıyla Osmanlı hakimiyetini tanıdılar (1374).
I.Kosova Savaşı (1389):
Sebepleri:
1.Osmanlı’nın Manastır, Sofya ve
Niş’i alması.
2.Sırp, Boşnak, Hırvat, Arnavut
ve Macar kuvvetleri Türklere karşı birleştiler.
* Lala Şahin paşa komutasındaki
öncü kuvvetler Ploşnik denilen yerde
Sırp ve Bosna kuvvetleri tarafından pusuya düşürüldü (1388).
* Haçlılar ile yapılan Kosova
Savaşında Osmanlı galip gelmiştir (1389).
Sonuçlar:
1.I.Murat savaş meydanında
gezerken bir Sırplı tarafından şehit edildi.
2.Osmanlılar tarafından Haçlılara
karşı ilk büyük meydan savaşı kazanıldı ve Türklerin İslam dünyasındaki önemi
arttı.
3.Balkanlarda Osmanlılar
karşısında tek güç Macarlar kaldı.
4.Osmanlılar ilk defa bu savaşta
sesinden faydalanmak amacıyla TOP’u
kullandı.
5.Anadolu beylikleri ilk defa bu
savaşta Osmanlıya yardımcı kuvvet gönderdi.
I.BAYEZİT(YILDIRIM) DÖNEMİ (1389-1402)
* Yıldırım Bayezid Osmanlı
tarihinde ilk defa İstanbul’u karadan ve denizden kuşattı (1391). İkinci defa
ise 1395 yılında kuşatmıştır. Boğazı kontrol altına almak için Anadolu hisarını
yaptıracaktır. Haçlı kuvvetlerinin Bizans tarafından davet edilmesi ile Niğbolu
kalesini kuşatmaları sonucu kuşatma kaldırıldı. Niğbolu savaşından sonra
İstanbul tekrar kuşatıldı ve bu kuşatma 1401 yılının ortalarına kadar devam
etti. Timur tehlikesinden dolayı Bizans’ın barış
isteği kabul edildi. 1401 İstanbul
Antlaşmasına göre;
* Osmanlıya verilen vergi 10bin
düka altın olacak.
* İstanbul’da bir Türk mahallesi
ve cami yapılacak,
* Türklerin davalarına bakmak
için Kadı tayin edilecek. Müslümanlar ticaret için İstanbul’a girebilecek.
NOT: Osmanlı ile Bizans arasında imzalanan tek resmi antlaşmadır.
Balkanlardaki Gelişmeler:
Eflak Voyvodasının Macarlarla
birleşerek Osmanlı sınırlarına girmesi
üzerine Yıldırım Rumeli’ye geçti (1392). Macarlar geri çekildi, Eflak beyi
Osmanlılara vergi vermeyi kabul etti. Yıldırım Bulgar Krallığına son verdi
(1393). Ayrıca Selanik Osmanlıların eline geçti (1394).
Niğbolu Savaşı (1396):
Nedenleri:
1.İstanbul kuşatması nedeni ile
Bizans Avrupa’dan yardım istedi.
2.Papanın Hıristiyan dünyasını
kışkırtması.
3.Osmanlı’nın, Bulgar krallığını
alması ile Orta Avrupa’yı tehdit etmesi.
4.Osmanlıların Bosna ve
Arnavutluk’a akınlar yaparak buralara yerleşmek istemesi.
Haçlı Ordusu: Macar, Fransa, İngiltere, İskoçya, Almanya, Hollanda,
Avusturya, İtalya, İsviçre ve Güney Avrupa kuvvetleri.
Sonuçları:
1.Osmanlılar Avrupa’da büyük bir
başarı elde etti. Bu başarı, Ankara savaşından sonraki karışık dönemde bile
Balkanlarda isyan çıkmamasının sebebidir.
2.Mora Despotluğu Osmanlı
egemenliğini tanımıştır.
3.Mısırdaki Abbasi halifesi
Yıldırım Bayezid’i Anadolu sultanı ilan etmiştir.Bu durum Osmanlının Anadolu
beylikleri üzerindeki etkisini arttırmıştır ve Türk birliğinin sağlanmasını
kolaylaştırmıştır.
4.Eflak ve Bosna’ya akınlar
yapılmış ve Bulgar krallığı tamamen son buldu.
Anadolu’daki Gelişmeler:
Germiyanoğulları, Aydınoğulları,
Menteşeoğulları ve Saruhanoğulları Osmanlıya bağlandı (1390).
Antalya alınarak Hamitoğulları Osmanlının
eline geçti (1392).
Germiyanoğulları alındıktan sonra
Kütahya merkezli Anadolu beylerbeyliği
kuruldu.
Karamanoğulları’nın Osmanlılara Katılması:
I.Murat’ın şehit edilmesini fırsat
bilen Karamanoğulları Osmanlı topraklarına saldırdı. 1391 de Yıldırm Bayezid
Karaman Seferine çıkarak Karamanoğlu Alaeddin Ali Beyi mağlup etti ve
aralarında barış yapıldı.
Yıldırım, Niğbolu Savaşı sırasında
yeniden saldıran Karamanoğullarını Osmanlı topraklarına kattı (1397).
* 1392 de Candaroğulları, 1398 de
Kadı Burhaneddin beyliği Osmanlı topraklarına katıldı.
* Malatya ve Elbistan Osmanlının
eline geçti. Bundan dolayı Osmanlı-Memluk ilişkileri bozuldu.
Yıldırımın Anadolu Faaliyetlerinin Sonuçları:
* Anadolu Türk birliği büyük
ölçüde sağlandı.
* Osmanlı Devletinin sınırları
Fırat’a kadar genişledi.
* Batı ve Orta Anadolu Osmanlı
egemenliğine girmiş, Timur ile Osmanlı devleti karşı karşıya geldi.
* Osmanlı Devleti ile
Akkoyunlular, Memlükler ve Dulkadiroğulları’nın arası açılmıştır.
* Sahillerdeki beyliklerin
Osmanlılara katılması Osmanlı denizciliğinin güçlenmesini sağlamıştır.
* Pontus Rum ile sınır
olunmuştur.
Ankara Savaşı (1402):
* Timur’un batıya doğru yaptığı
seferler sonucunda İran ve Irak ele geçirilmiş, Altınorda Devleti zayıflamış ve
yıkılmıştır.
* Yıldırım Bayezid’den kaçan
beyler Timur’a sığınmışlardır.
Sonuçları:
* Beylikler yeniden kuruldu
(Anadolu Türk birliği bozuldu).
* Balkanlarda Türk ilerleyişi
durdu.
* Bayezid’in çocukları arasında
taht kavgaları başladı.
* Osmanlı Devleti dağılma
tehlikesi geçirdi.
* Fetret Devri başladı.
NOT: Osmanlı, sağlam devlet örgütü sayesinde kısa zamanda
toparlanacaktır.
FETRET DEVRİ (1402-1413):
* Şehzade Musa tarafından
İstanbul kuşatılmıştır.
* Hoşgörülü ve adil bir politika
uygulanması Balkanlarda isyan çıkmasını önlemiştir.
* Avrupa’dan saldırı olmamasının
sebebi Yüzyıl savaşlarıdır.
I.MEHMET (ÇELEBİ) (1413-1421):
* Devletin ikinci kurucusu kabul edilir.
* Anadolu Türk birliğini kurmak
için çalışmalara başlandı.
* Şehzade Mustafa Çelebi,
Bizans’ın da yardımı ile isyan etti, başarılı olamadı.
* Şeyh Bedreddin ayaklanması çıktı.Yakalandı ve idam edildi (1420).
Dini ve Sosyal içerikli bir ayaklanmadır.
* Samsun ve civarı alındı.
Böylece Akkoyunlular ve Karakoyunlular ile komşu olundu.
* Venedik ile deniz savaşı
yapıldı fakat başarısız olundu.
II.MURAT (1421-1451):
* Mustafa çelebi isyan etti fakat
tekrar başarısız oldu.
* Anadolu Türk birliği sağlanmaya
çalışıldı. Aydınoğulları ve Menteşeoğullarının egemenliğine son verildi,
Germiyanoğulları toprakları miras yolu ile Osmanlı Devletine katıldı.
* Osmanlı tarihinde üçüncü kez
İstanbul kuşatıldı. Venedikliler ile savaşıldı.
* II.Murat, Haçlılar ile savaşmak
istemedi. 1444’te Edirne-Segedin
Antlaşması imzalandı.(Haçlılar ile imzalanan ilk antlaşmadır).
NOT: Osmanlı’nın bir yenilgi sonunda imzaladığı ilk antlaşmadır,
II.Murat tahtı 13 yaşındaki oğlu II.Mehmet’e bıraktı.
NOT: Osmanlı tarihinde, imzalandığı halde uygulanmayan ilk
antlaşmadır (Çünkü kısa bir süre sonra savaşlar yeniden başlayacaktır).
* Antlaşmadan sonra Osmanlı
tahtına II.Mehmet geçti. Haçlılar bu fırsatı değerlendirmek için antlaşmayı
bozarak saldırıya geçtiler. II.Murat devletin başına geçti ve 1444 Varna Savaşında Haçlıları yenilgiye uğrattı.
Not: Osmanlı’nın İslam dünyasındaki saygınlığı arttı ve
Balkanlardaki hakimiyetin güçlenmesine sebep oldu.
* II.Murat Macarların
önderliğinde oluşturulan Haçlı ittifakını II.Kosova
Savaşında mağlup etti (1448).Sonuçlar:
* Balkanlarda Osmanlı hakimiyeti kesinleşti.
* Dönüm noktasıdır. Haçlıların
son taarruzu, Osmanlı’nın son savunmasıdır. (II.Viyana kuşatmasına kadar).
NOT: II.Murat, tahtı kendi isteği ile oğluna bırakan ilk Osmanlı
hükümdarıdır. II.Murat iki kere tahta geçmiştir.
DönüştürDönüştür İfadelerİfadeler